Xabier Kerexeta 
Aurreko sarreran nioen Irun, Gipuzkoako eta Nafarroako hainbat herrirekin batera, Baionako elizbarrutiarena zela 1522an. Barruti hark praktikan Lapurdi eta Baxenabarre erdia ere hartzen zituen. Esan ere esan nuen aspalditik zetorrela muga politikoak eta eklesiastikoa bateratzeko nahia. Azken finean, Eliza botere-erakunde bat izan da, zerutiarra bainoago mundutarra, eta Erdi Aroan hainbat erakunde politiko baino boteretsuago. XVI.ean, … Gehiago irakurri
Beherago gaztelaniaz / Más abajo en castellano Zer egin behar dugu Irunen datorren urtean, ekainaren 30a irundarron nortasun-egun bilakatu zela 500 urte betetzean? Nik geratzen zaigun urtea gogoeta egiteko probextuko nuke: zer nolako aldaketak izan ditugun, historia egitea batez ere horixe baita, aldatzea. Esaterako, lurralde-antolakuntza eklesiastikoan. 1522an, Irun Baionako elizbarrutiaren baitan zegoen. 1566an Iruñekora pasa … Gehiago irakurri
Gaur, uztailak 21, 145 urte dira Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Foruak ezabatu zirela. “Euskal foruak” esamoldea ez da zuzena: Batetik, Zuberoak, Baxenabarrek, Lapurdik eta Baionak beren foruak eta instituzioak Frantziako Iraultzan galdu zituzten; Nafarroa Garaikoak oso murriztuta geratu ziren 1841etik aurrera, baina geratutako pixarra ez zuten galdu. Bestetik, ez dakienak erran lezake Euskal Herri osoko … Gehiago irakurri
Uztailaren 15ean, Elkano Fundazioak antolatuta, Getarian “Elkano ala Elkanoak?” mintzaldien sintesi-saioan parte hartzeko ohorea izan nuen, ohorezko partaideekin: Gaizka Aranguren kazetari eta historialaria parean, eta Martxelo Otamendi Berriako zuzendaria dinamizatzile. Ni gustura geratu nintzen neure buruarekin eta planteatu ziren gaiak jorratzeko moduarekin: batzuetan ados, besteetan ez, askotan bata bestearen osagarri… Bukatzeko, datorren urtean Elkanoren mundu … Gehiago irakurri
Beherago gaztelaniaz / Más abajo en castellano Zer egin behar dugu Irunen datorren urtean, ekainaren 30a irundarron nortasun-egun bilakatu zela 500 urte betetzean? Nik geratzen zaigun urtea gogoeta egiteko probextuko nuke: zer nolako aldaketak izan ditugun, historia egitea batez ere horixe baita, aldatzea. Esaterako, festen ospakizunetan: ¡Viva San Marcial laico! aldarrikatu zuen 1936ko ekainaren 30ean … Gehiago irakurri
ETAk Elespe hil zuenean, Xabier Lapitz kazetariak galdetu zion Irungo zinegotzi Borja Semperri zer zen eskoltarekin bizi beharraren okerrena. Orduan kontatu zuen auzo bateko festetatik bota zutela. Berak ez zuen aipatu, baina badakit Behobiaz ari zela, kontu ezaguna zelako Irunen. Hasieran eskandalizatu nintzen: hori al da okerrena hiltzeko mehatxupean bizi zarelarik? Baina berehala konturatu nintzen … Gehiago irakurri
Ez nuen programatua gai hau orain publikatzea; baina errealitateak aurre hartu dit. Samartzialen tregua errespetatuta, banator Mikel Iturgaitzek jasandako erasoa salatzera. Izan ere, Irunen eta Hondarribian berdintasunaren aldekook asko dakigu pairatutako erasoez geure jardunean ari garelarik (alardeetan, entseguetan, adierazpenetan, bileretan…), eta ez hain aspaldi edonoiz eta edonon. Erasotzaileak anonimatuan ezkutatutako “herritarrak” izan dira maiz, “kanpotik” … Gehiago irakurri
Beherago gaztelaniaz / Más abajo en castellano Zer egin behar dugu Irunen datorren urtean, ekainaren 30a irundarron nortasun-egun bilakatu zela 500 urte betetzean? Nik geratzen zaigun urtea gogoeta egiteko probextuko nuke: zer nolako aldaketak izan ditugun, historia egitea batez ere horixe baita, aldatzea. Esaterako, festen ospakizunetan: XVI. mende hasiera-hasieran, sanjuanetan omen ziren Irungo festak, hainbat … Gehiago irakurri
Beherago gaztelaniaz / Más abajo en castellano Zer egin behar dugu Irunen datorren urtean, ekainaren 30a irundarron nortasun-egun bilakatu zela 500 urte betetzean? Nik geratzen zaigun urtea gogoeta egiteko probextuko nuke: zer nolako aldaketak izan ditugun, historia egitea batez ere horixe baita, aldatzea. Esaterako, hizkuntzen erabileran: Duela 500 urte, Irunen mundu guztia euskalduna zen, eta … Gehiago irakurri
Noiz ziren Irungo jaiak San Pedro eta San Martzial egunetara pasa arte, duela 500 urte? Tira, ez omen dago horren garbi borrokaren hurrengo urtean hasi zirela festa egiten; baina hori beste baterako da. Dirudienez, lehenago sanjuanak ziren Irungo festak, hainbat herritan bezala. Oraindik orain ekainaren 23ko su-meta piztu orduko hasten dira jaiak ofizialki, San Juan … Gehiago irakurri
