Publicado por primera vez en 2015 Hace un par de semanas impartí una conferencia en Zizurkil: “Olentzero: mito zaharrak, mito berriak” (viejos mitos, nuevos mitos). Porque les interesaba especialmente, en estos tiempos de mistificación, conocer qué se conserva del mito original, o más bien de los diferentes orígenes de este cúmulo de mitos personificados ahora … Gehiago irakurri
Alardearen gatazka konpontzeko hondar-alea jarri nahi izan du blog honek urtebetez. Hartara, abagune egokia begitandu zitzaidan jaiaren jatorriaren –ezen ez zergatiaren– 500. urtebetetzea –edo aitzakia, zergatik ez aitortu–. Ez al gara senide eta lagunekin biltzen urtebetetzeetan, bestetarako ez bada ere bizirik jarraitzen dugula ospatzeko? Gainera, iaz, urtebeteko egonaldiak zer pentsa eman behar ligukeela pentsatzekoa zen. … Gehiago irakurri
Irungo eta Hondarribiko tradizionalistek bertute handi bat dute. Gardenak dira, ez dute disimulatzen zer nolako pertzepzioa duten errealitateaz, gaur egungoaz eta iraganekoaz, denboraren osotasuna; areago, denbora historikorik eza bera hitz bakar batean laburbiltzen dute: “betiko”. Inkontzienteki egiten dutela, hain dute naturalizatua denboraren kontzepzioa ahistorikoa? Bai, bistan da; baina horrek ez dio garrantzirik kentzen historiari ematen … Gehiago irakurri
Gaur bukaeratik hasiko naiz, onena bukaeran aipatu nahi dut eta: Tradizioa eta tradizionalismoa gauza bera ez diren bezala (Irunen eta Hondarribian ederki dakigu hori), Barandiaran eta barandiaranismoa ez dira gauza bera. Barandiaranen ekarpen erraldoia hortxe dago, eta arrunt azterlan interesgarriak egin dira, eta egingo, haren altxor handiko bitxiak lehengaitzat hartuta. Barandiaranismoaren baitan, aldiz, neopaganismo dei … Gehiago irakurri
“Nik XX. mendeko mitologia jaso dut” erantzun zion Barandiaranek euskal mitoak Neolitoraino eraman nahi zituen bati. Alegia, mito haiek XX.eko euskaldunengandik ikasi zituela. Mitoak noizkoak diren? Hori interpretazioa da, espekulazioa, baina ezin deus ziurtatu zientifikoki; gainera, dena sinesmen aldagaitz gisa ulertuta mitoaren jatorria, jatorrizko mitoa eta jasotako mitoa nahasteak gaiaz askorik ez jakitea salatzen du. … Gehiago irakurri
Berriro gertatu zait: behin baino gehiagotan etorri zaizkit aholku historiko bila fikzioa lantzen dutenak (zinema, komikia, antzerkia…), beren proiektuak albait errealisten izan daitezen… xehetasunetan, kontakizunaren testuinguru historikoari urdailean ostiko egin arren. Agotak, sorginak, mitoak eta halakoak izaten dira nigana jotzeko “galdegaiak”. Eta ni saiatzen naizenean azaltzen aurkeztu nahi duten panorama ez dagoela historikoki defendatzerik, erantzuten … Gehiago irakurri
Gaurko gogoeta oraindik ez dakit non sartu, historiaren atalean ala etnografiarenean; zuek erabaki. Aurreko sarreren harira dator: nola berrinterpretatzen duen iragana norbanako edo kolektibo bakoitzak bere aldez aurretiko pentsamoldearen arabera, ebidentziak ere ukatzeraino. Izan ere, nekez onartzen du askok gure aurrekoek ez zutela neurtzen mundua oraingo –edo garaian garaiko– parametroekin. Duela gutxi Pio Barojak “salatutakoa” … Gehiago irakurri
Ziur nago behin baino gehiagotan entzun duzuela historia garaileek idazten dutela. Esan ere esana dut arestian historiaren ikuspegi pobrea dela hori. Pobrea, eskema sinplista eta maiz manikeo (eta sarritan biktimista) samar batera murrizten duelako errealitate oparoa. Alardeena da kasu horietako bat, hain zuzen jai folklorikoen eboluzio joriari erreparatu beharrean gehienetan jatorrizko borroka militarra aintzat hartzen … Gehiago irakurri
Zorionak, irundarrok, bihar baita gure patroiaren eguna, Junkaleko Amarena. Nork esango, bere tradizioak adoratzen dituen herrian, historikoki egun nagusienetako bat aspaldi honetan oharkabean pasatzen dela, eta batik bat gure auzo-herrian ere ospatzen dutelako! Zergatik du erdal izena euskaldun herri bateko Amabirjinak? Zer dela eta Juncal? Bai, badakit elezaharrarena, eta beste batean jorratuko dut. Baina hori … Gehiago irakurri
Zer egin behar dugu Irunen datorren urtean, ekainaren 30a irundarron nortasun-egun bilakatu zela 500 urte betetzean? Nik geratzen zaigun urtea gogoeta egiteko probextuko nuke: zer nolako aldaketak izan ditugun, historia egitea batez ere horixe baita, aldatzea. Esaterako, parroki(et)an. Gaur egungo elizaren eraikuntza 1508an hasi zen, eta mende oso bat behar izan zuten bukatzeko. Jakina … Gehiago irakurri
